PATRIMONIO
Pazos, igrexas, cruceiros, xacementos arqueolóxicos
PAZOS
TORRE DE XUNQUEIRAS
Monumento histórico-artístico de carácter nacional
Trátase dunha fortaleza medieval que destaca pola torre de homenaxe, por un claustro de soportais, pola elegancia clásica das súas portadas renacentistas e por unha terraza de atrevidos beirís barrocos. É este un espazo moi relacionado con Ramón del Valle-Inclán, non só no que á literatura se refire, pois foi escenario das ficcións literarias do Marqués de Bradomín, senón tamén no tocante á súa vida persoal, pois era lugar habitual dos seus pasatempos estivais.
〰
CASA GRANDE DE AGUIAR
Forma parte do conxunto histórico do Castelo, xunto co pazo do Couto e a igrexa de Santiago do Deán. As súas orixes atópanse nunha torre do século XVI, malia que foi reformada en tempos do Barroco. Non é visitable.
〰
PAZO DO COUTO
Atópase no núcleo histórico do Castelo, formando conxunto coa igrexa de Santiago do Deán e coa casa grande de Aguiar. A súa construción data dos séculos XVIII e XIX. Destaca polo seu xardín con fonte barroca e labirinto de buxo. Non é visitable.
〰
BARRIO DOS CATALÁNS
Nesta zona da Pobra do Caramiñal foi onde se asentaron os fomentadores cataláns entre a segunda metade do século XIX e principios do século XX e estabeleceron os almacéns de salgadura de sardiña. É ó longo desta época cando se produce unha reactivación da industria naval e das actividades pesqueira e portuaria, ligadas á vangarda dun sector que se convertería, co paso do tempo, nun dos puntais económicos da vila, pois é o xerme do que hoxe en día é a industria conserveira.
〰
IGREXAS/ERMIDAS/CAPELAS
IGREXA DE SANTIAGO DA POBRA DO DEÁN (ss. XIV-XVIII)
Templo xacobeo de estilo gótico, enriquecido por liñaxes e confrarías con preciosas capelas do Renacemento, Barroco e Neoclasicismo. Entre as súas capelas destaca particularmente a capela da Alba, obra do séc. XVI decorada con elementos arquitectónicos e figuras labradas en granito que configuran un conxunto de notable singularidade. Destacan tamén varias pezas escultóricas no exterior, como a do apóstolo Santiago na ábsida, de estilo románico, ou os músicos da fachada principal.
〰
IGREXA DE SANTA Mª A Antiga do Caramiñal (sécs. XVI-XVII, con nave engadida no séc. XX)
Igrexa con ábsida renacentista. A súa nave principal e os seus retablos son de traza barroca. No exterior do templo, de cantaría granítica, destaca a fachada principal, con portada alintelada enmarcada por pilastras e frontón con fornela, sobre a cal se sitúa un óculo de iluminación e escudo de armas labrado.
〰
IGREXA DE SANTO ISIDORO DE POSTMARCOS (sécs. XVII- XVIII)
Sobre o orixinario templo románico, edificouse unha igrexa de marcado carácter rural. Destaca a espadana anexa con campás e a composición da súa portada, con arco de medio punto e oco de iluminación rectangular, sobre os cales se dispón o relevo do busto de santo Isidoro e a Virxe do Socorro.
〰
IGREXA DE SANTA MARÍA DO XOBRE (sécs. XVIII-XIX)
Inclúese dentro dun conxunto de edificacións que recolle a igrexa parroquial, casa reitoral, cemiterio e ruínas do convento de franciscanos de Santo Antonio. A igrexa parroquial, dunha soa nave, presenta fachada de cantaría rematada con frontón partido e, como resultado dunha obra posterior, o remate do campanario lateral.
〰
IGREXA DE SANTA CRUZ DE LESÓN (séc. XX)
Aínda que existen referencias da existencia dun templo en Lesón como anexo parroquial de Santiago do Deán e a consagración dunha igrexa románica no séc. XII, a construción actual data do ano 1906 e está constituída por un templo rural dunha soa nave, en que se coroa a composición mediante unha sinxela espadana.
〰
ERMIDA DA GUADALUPE DOS CASÁS
Trátase dunha sinxela construción, de planta case cadrada, que se corresponde coa reedificación aínda recente dunha antiga capela preexistente, toda ela de estrutura moi sinxela e muros de cachotaría ós cales se abren moi poucos ocos.
〰
ERMIDA DA VIRXE DO MONTE
Oratorio campestre de elegante deseño clásico.
〰
XACEMENTOS ARQUEOLÓXICOS
RUINAS DO EREMITORIO DE SAN XOÁN DA MISARELA
Na confluencia dos ríos San Xoán e Barbanza, atópase o xacemento de San Xoán da Misarela. Trátase das ruínas dun convento franciscano que estivo habitado na Baixa Idade Media. A tradición oral di que o eremitorio foi fundado por san Mauro, quen chegou ata alí nunha barca de pedra. Os “mouros” perseguíano pero a providencia, segundo o santo ía remontando o río, íao enchendo de cantos para obstaculiza-lo paso dos seus perseguidores, de aí o nome de río das Pedras. Nas súas inmediacións atópanse unha ponte tamén medieval, un petróglifo cruciforme e a xa nomeada “barca de pedra”, o cal fai do lugar un conxunto arqueolóxico que paga a pena visitar.
〰
FOLGOSO VELLO
Este conxunto arqueolóxico está formado polos restos de varias cabanas e un curro (cerrado para o gando). Sospéitase que é da época medieval, á falta de que as sondaxes realizadas proporcionen datos máis concretos.
〰
SARTEGOS DO POMAR
Trátase de dúas tumbas antropomorfas escavadas na rocha seguramente da época altomedieval. Atópanse nun lugar idílico a escasa distancia do actual tempo de Santo Isidoro de Postmarcos, no medio dunha fermosa fraga rodeada de socalcos.