PATRIMONIO

Pazos, igrexas, cruceiros, xacementos arqueolóxicos

PAZOS

TORRE DE XUNQUEIRAS

Monumento histórico-artístico de carácter nacional

Trátase dunha fortaleza medieval que destaca pola torre de homenaxe, por un claustro de soportais, pola elegancia clásica das súas portadas renacentistas e por unha terraza de atrevidos beirís barrocos. É este un espazo moi relacionado con Ramón del Valle-Inclán, non só no que á literatura se refire, pois foi escenario das ficcións literarias do Marqués de Bradomín, senón tamén no tocante á súa vida persoal, pois era lugar habitual dos seus pasatempos estivais.

CASA GRANDE DE AGUIAR

Forma parte do conxunto histórico do Castelo, xunto co pazo do Couto e a igrexa de Santiago do Deán. As súas orixes atópanse nunha torre do século XVI, malia que foi reformada en tempos do Barroco. Non é visitable.

PAZO DO COUTO

Atópase no núcleo histórico do Castelo, formando conxunto coa igrexa de Santiago do Deán e coa casa grande de Aguiar. A súa construción data dos séculos XVIII e XIX. Destaca polo seu xardín con fonte barroca e labirinto de buxo. Non é visitable.

BARRIO DOS CATALÁNS

Nesta zona da Pobra do Caramiñal foi onde se asentaron os fomentadores cataláns entre a segunda metade do século XIX e principios do século XX e estabeleceron os almacéns de salgadura de sardiña. É ó longo desta época cando se produce unha reactivación da industria naval e das actividades pesqueira e portuaria, ligadas á vangarda dun sector que se convertería, co paso do tempo, nun dos puntais económicos da vila, pois é o xerme do que hoxe en día é a industria conserveira.

IGREXAS/ERMIDAS/CAPELAS

IGREXA DE SANTIAGO DA POBRA DO DEÁN (ss. XIV-XVIII)

Templo xacobeo de estilo gótico, enriquecido por liñaxes e confrarías con preciosas capelas do Renacemento, Barroco e Neoclasicismo. Entre as súas capelas destaca particularmente a capela da Alba, obra do séc. XVI decorada con elementos arquitectónicos e figuras labradas en granito que configuran un conxunto de notable singularidade. Destacan tamén varias pezas escultóricas no exterior, como a do apóstolo Santiago na ábsida, de estilo románico, ou os músicos da fachada principal.

IGREXA DE SANTA Mª A Antiga do Caramiñal (sécs. XVI-XVII, con nave engadida no séc. XX)

Igrexa con ábsida renacentista. A súa nave principal e os seus retablos son de traza barroca. No exterior do templo, de cantaría granítica, destaca a fachada principal, con portada alintelada enmarcada por pilastras e frontón con fornela, sobre a cal se sitúa un óculo de iluminación e escudo de armas labrado.

IGREXA DE SANTO ISIDORO DE POSTMARCOS (sécs. XVII- XVIII)

Sobre o orixinario templo románico, edificouse unha igrexa de marcado carácter rural. Destaca a espadana anexa con campás e a composición da súa portada, con arco de medio punto e oco de iluminación rectangular, sobre os cales se dispón o relevo do busto de santo Isidoro e a Virxe do Socorro.

IGREXA DE SANTA MARÍA DO XOBRE (sécs. XVIII-XIX)

Inclúese dentro dun conxunto de edificacións que recolle a igrexa parroquial, casa reitoral, cemiterio e ruínas do convento de franciscanos de Santo Antonio. A igrexa parroquial, dunha soa nave, presenta fachada de cantaría rematada con frontón partido e, como resultado dunha obra posterior, o remate do campanario lateral.

IGREXA DE SANTA CRUZ DE LESÓN (séc. XX)

Aínda que existen referencias da existencia dun templo en Lesón como anexo parroquial de Santiago do Deán e a consagración dunha igrexa románica no séc. XII, a construción actual data do ano 1906 e está constituída por un templo rural dunha soa nave, en que se coroa a composición mediante unha sinxela espadana.

ERMIDA DA GUADALUPE DOS CASÁS

Trátase dunha sinxela construción, de planta case cadrada, que se corresponde coa reedificación aínda recente dunha antiga capela preexistente, toda ela de estrutura moi sinxela e muros de cachotaría ós cales se abren moi poucos ocos.

ERMIDA DA VIRXE DO MONTE

Oratorio campestre de elegante deseño clásico.

XACEMENTOS ARQUEOLÓXICOS

RUINAS DO EREMITORIO DE SAN XOÁN DA MISARELA

Na confluencia dos ríos San Xoán e Barbanza, atópase o xacemento de San Xoán da Misarela. Trátase das ruínas dun convento franciscano que estivo habitado na Baixa Idade Media. A tradición oral di que o eremitorio foi fundado por san Mauro, quen chegou ata alí nunha barca de pedra. Os “mouros” perseguíano pero a providencia, segundo o santo ía remontando o río, íao enchendo de cantos para obstaculiza-lo paso dos seus perseguidores, de aí o nome de río das Pedras. Nas súas inmediacións atópanse unha ponte tamén medieval, un petróglifo cruciforme e a xa nomeada “barca de pedra”, o cal fai do lugar un conxunto arqueolóxico que paga a pena visitar.

FOLGOSO VELLO

Este conxunto arqueolóxico está formado polos restos de varias cabanas e un curro (cerrado para o gando). Sospéitase que é da época medieval, á falta de que as sondaxes realizadas proporcionen datos máis concretos.

SARTEGOS DO POMAR

Trátase de dúas tumbas antropomorfas escavadas na rocha seguramente da época altomedieval. Atópanse nun lugar idílico a escasa distancia do actual tempo de Santo Isidoro de Postmarcos, no medio dunha fermosa fraga rodeada de socalcos.